Tarihin en büyük ve en çetin savaşlarından birinin yaşandığı Çanakkale’de, hem karadan hem denizden mücadeleler verildi.
Zaferle sonuçlanan Çanakkale Savaşları, üzerinden geçen yıllara rağmen ilk günkü gururuyla hep anıldı.
Özellikle her yıl 18 Mart’ta sosyal mecralarda birçok fotoğrafla zaferin yıl dönümüne ilişkin mesajlar paylaşıldı.
Askerlerin giydiği kıyafetler
O paylaşımlarda askerlerin giydiği kıyafetlerin kötü, üstünün başının yırtık olduğu görüldü.
Araştırmacılar, o karelerin Çanakkale Cephesi’ne ait olmadığını ortaya çıkardı.
‘Dönemin şartlarına uygundu’
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Atatürk ve Çanakkale Savaşlarını Araştırma Merkezi (AÇASAM) Müdürü Doç. Dr. Borlat, Çanakkale Cephesi’ndeki askerlerin giyiminin dönemin şartlarına uygun olduğunu söyledi.
Çanakkale Savaşları sırasında cepheye gönderilen askerlerin cephe gerisinde, belli kurallara uymak zorunda olduklarını belirten Borlat, şöyle konuştu:
“Cepheye bile gönderilemezdi”
Bunlardan bir tanesi de, dönemin ait olduğu nizamnamenin şartlarıydı. Bu nizamname, bir askerin standart üzerinde bulunması gereken tüm teçhizatı, kıyafetlerinin ne şekilde olması gerektiğini tarif ediyor. Osmanlı Devleti gibi 600 yıllık bir devlet geleneğine sahip yapının, savaş esnasında olsa bile temel kurallarını korumuş olduğunu görüyoruz. Askerin üzerindeki standart donanıma baktığımızda, sosyal medyada dolaşan hatta yıllarca resmi kamu kurumlarında bile duvara asılan üstü başı yırtık asker fotoğraflarındaki gibi olması mümkün değil. Askerler, üzerindeki standart donanım eksik olduğunda dahi cepheye gönderilmezdi.
Matarası olmayan askerler bile bekletildi
Cephedeki askerin kullandığı malzemelere de dikkati çeken Borlat, şöyle devam etti:
Örneğin, Çanakkale Savaşları sırasında askerlerin üzerinde bulunması gereken temel şeylerden bir tanesi de mataradır. Eylül ayında cepheye sevk edilmesi gereken askerlerin üzerlerinde yeterli matara olmadığı için 500 askeri, Edirne’de bekletilmişler ve bu askerler cephe hattına gönderilmemişlerdir. Ancak bununla ilgili olan gerekli önlemler alınmış, askerin standart donanımı olan bu mataralar teslim edildikten sonra asker ancak cephe hattına gönderilmiştir.
Fes takanlara uyarı
Şimdi devletin bu şekilde üzerindeki donanımların bile eksik olduğunda cephe hattına göndermediği bir durum düşünüldüğünde; kıyafetlerin herhangi bir şekilde standart harici olmasını, istisna durumlar dışında düşünemeyiz. İstisna olarak asker bazen cephe gerisinde, muharebe hattına yakın bölgelerde başına fes takabiliyor. Ancak böyle bir durum görüldüğünde, komuta kademesinin bununla ilgili onlarca emirle hızla uyardığını görüyoruz. Kesinlikle muharebe hattı içerisinde yöresel kıyafetleri ile olmanın yasakladığını ve bu şekilde cephe hattına gönderilmediklerini söyleyebiliriz.
“Çanakkale Cephesi’ne ait değil”
Çanakkale Cephesi’ndeki askerlerin cephe gerisi hizmetlerinin çok iyi yürütüldüğünü dile getiren Borlat, şunları söyledi:
Beslenmesinden giyim kuşamına kadar bu zincirin çok iyi şekilde yürütülmüş olduğunu düşündüğümüzde askerin; Çanakkale Cephesi’ndeki giyimi, dönemin en azından temel şartları içerisinde gayet düzenli ve standartlara uygun olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle özellikle sosyal medya başta olmak üzere birçok yerde geçen askerin giydiği kıyafetlerin kötü, üstünün başının yırtık olduğuna ilişkin fotoğraflar Çanakkale Cephesi’ne ait değildir.
Arşiv, gerçeği ortaya çıkardı
Çanakkale Cephesi’nde özellikle cephe gerisi hizmetlerin yürütülmesi için oluşturulan gerek levazım birlikleri gerekse Menzil Teşkilatı’na ait askeri arşivde 7 binden fazla arşiv belgesinin taranması suretiyle hazırlamış olduğum çalışmadaki kayıtları incelediğimizde, bununla ilgili onlarca örneği gördük. Çanakkale Cephesi’nin gerek İstanbul’a yakın olması gerek boğazlar bölgesinde bulunması gerekse cephe gerisindeki birçok vilayetle olan bağlantısından dolayı hizmetlerin çok iyi yürütüldüğüne dair 7 binden fazla arşiv belgesinde çok net ifadeler bulunmaktadır. Bu nedenle Çanakkale Cephesi’ndeki giyim, kuşam, kıyafet konusu, standart istisna durumlar haricinde de gayet iyi olduğunu söyleyebiliriz.
